Tarih: 2006-08-26, 12:38:43 Mesaj konusu: Php ye giriş
Elimdeki php dökümanlarını foruma aktarmaya karar verdim.Bundan sonra belirli aralıklarla yeni bölümler ekleyeceğim.
PHP ve Veritabanı
Kişisel bilgisayarınızdaki kişisel Web sunucusuna PHP öğretme işlemine geçmeden önce, hemen hemen PHP'nin ikiz kardeşi sayılan MySQL'den ve onun rakibi PostgreSQL'den kısaca söz edelim.
PHP'nin varlık sebeplerinin başında, ticarî Unix ve Microsoft Windows işletim sistemlerinden ayrı, ticarî olmayan Açık Sistem ortamlarında çalışan bir Script dili ile bu dille kullanılabilecek yine Açık Sistem ürünü bir veritabanı erişim ve yönetim aracına sahip olmak gelir. Perl, gerçi PHP'den çok önce Açık Sistem ürünü olarak, isteyen Web Programcısı'nın ücretsiz edineceği bir CGI programlama dili olarak Web'in ilk gününden beri Web Programcısının emrinde idi. Ama Perl, metin dosyalarından yazı çekmek ve bunları biçimlendirerek rapor haline getirmek amacıyla geliştirilen bir dil olduğu için, özellikle veritabanına dayalı işlemlerde programcıya çok güçlük çıkartıyordu. ASP ise (ASP desteği sağlayan ve ücretsiz Web sitesi veren firmaların giderek artmasına ve veritabanı konusunda hem kolaylık, hem de büyük bir etkinlik sağlamasına rağmen) çoğunlukla ücretli Web sitesi aldığımız ticarî amaçlı evsahibi (Hosting) firmalarının sağladığı bir teknoloji olarak görüldü. PHP, tasarımcılarının MySQL ve PostgreSQL teknolojilerini geliştiren kurum ve firmalarla yaptığı yakın işbirliği sonucu ikinci sürümünden itibaren veri-yönlendirmeli Web uygulaması alanında önemli bir araç olarak belirdi. Dolayısıyla, PHP kurulumu dendiği zaman, kendiliğinden, MySQL kurulumu da kastedilmiş olur. Şimdi PostgreSQL da ekleyebiliriz.
PHP, bir dildir; MySQL ve PostgreSQL ise bir demet sürücüdür. PHP ile, Web Server'a sayfanızı Internet ziyaretçisine göndermeden önce bir takım komutları icra etmesini, bir takım veri dosyalarını açıp içindeki bilgileri alıp bunları HTML kodlarıyla bezeyip, Browser'a bildiğimiz klasik HTML sayfası olarak göndermesi talimatını veririz. MySQL ve PostgreSQL ise, Windows sistemlerinde Denetim Masası'nda gördüğünüz ODBC Veri Kaynağı Yönetmeni adlı araç gibi, bir vertabanı sunucusu, yani Database Server pprogramlarıdır. Yakın zamana kadar bu iki veritabanı yönetim aracı arasında fazla bir çekişme yoktu. Ancak şimdi özellikle Linux kullanıcıları topluluklarında iki program arasında verimlilik testleri yapılıyor; hangisinin daha iyi olduğnuna ilişkin yoğun bir tartışma sürüyor. PHPBuilder.com uzmanları, yaptıkları bir çok denemede, MySQL'in daha hızlı ve daha etkin çalıştıkları sonucuna varıyorlar. (Bu konuda daha geniş bilgi edinmek için Internet'te www://PHPbuilder.com/columns/tim20000705.PHP3 adresine bakabilirsiniz.)
MySQL, bir kullanıcı lisansı 200 Dolar olan ticarî bir program iken 2000 yılı ortalarında GPL (GNU General Public License/GNU Kamusal Lisans) uygulamasına geçmiş ve ücretsiz dağtılır hale gelmiş bulunuyor. Buna göre MySQL'i bir ticarî uygulamanın içinde motor olarak kullanacaksanız üreteci firmaya lisans ücreti ödemeniz gerekir; bunun dışındaki uygulamalar için programı Internet'ten indirerek kullanabilirsiniz. PHP için MySQL'e gerek yoktur. PHP, bir NT veya Win9x tabanlı Web Server'da çalıştırılıyorsa, Microsoft'un ODBC sürücüleri ile çalışabilir; ve ODBC'nin okuduğu bütün veritabanlarından veri çekebilir. (ODBC'nin Unix-Linux sürümü de vardır.) Ayrıca PHP için Adabas, dBase, Empress, FilePro, Informix, InterBase, mSQL, Oracle, Solid, Sybase, Velocis ve bir çok Unix veritabanı yöneticisi için geliştirilmiş add-on (sonradan eklenen) modüller vardır. PHP, bir çok LDAP istemci programı için yazılmış API'lere de sahiptir. PHP ile IMAP, SMTP gibi Internet elektronik mektup protokollerini kullanmak da mümkündür.
Biz bu kitapçıkta örneklerimizde ve uygulamalarımızıda MySQ'den yararlanacağız. PHP-MySQL ikilisini kişisel bilgisayarımıza kurmak için önce gerekli programları Internet'ten indirmemiz gerekir. Bunun için şu adreslerden yararlanabilirsiniz:
Bizim açımızdan PHP, bir Web sunucu programıdır; kurulacağı sistemdeki Web sunucusu ile uyumlu olması gerekir. 4'ncü sürümü itibariyle, PHP bütün Unix-türevi sistemler (örneğin Linux) ve Microsoft Windows sistemleri ile uyumludur. Birlikte çalışabileceği Web sunucu programları arasında Apache, IIS, FHTTP, Omni HTTPd, Xitami ve Windows 95/98 için PWS (Personal Web Server) vardır. Gerçek Internet ortamında sunucu programlara PHP yeteneği kazandırma işlemi, Web Pnogramcısı olarak bizi ilgilendirmez; bizim için Internet sitemize evsahipliği yapan Hosting firmasının PHP desteği verip vermediğini bilmek yeter. Fakat tasarımlarımızı sınayabilmek için kendi bilgisayarımıza bir kişisel Web Server kurmak ve bu programı PHP-uyumlu hale getirmek gerekir. Burada sadece iki örnek ele alacağız: Linux için Apache sunucu programı ve MS-Windows için PWS. Bu iki programdan hangisi sizin sisteminize uygunsa onu kendi bilgisayarınıza kuracağınızı varsayarak, şimdi PHP ve MySQL kurulumu ile uğraşabiliriz.
Unix/Linux Sistemleri
Kurma işlemine Unix ortamından başlayalım. Burada Unix sistemi dediğimiz zaman Unix'in tekrar bilişim haritasında yerini almasını sağlayan Linux'u kastediyorum. Bunun için önce http://www.PHP.net/ adresini ziyaret etmemiz gerekiyor. Eğer PHP uzmanı olacaksanız, burası sizin ikinci eviniz olabilir. Downloads köprüsünü tıklayarak açılacak sayfada Unix/Linux için kaynak kodunu bilgisayarınıza aktarın. PHP'yi kuracağınız bilgisayarda bir Web sunucu programı yoksa, http://www.apache.org/dist/ adresinden apache_1.3.12.tar.gz (veya daha ileri) dosyasını da indirmeniz gerekir. Unix-Linux sistemleri için bilgisayarınızda "gcc C derleyici" bulunması gerekir. Linux sisteminizde örneğin Red Hat Linux sürüm 5.2 gibi eski bir gcc derleyici varsa, gcc sürüm 2.8.1'i Internet'ten bulmanız gerekir.
Linux'ta program derlediniz mi?
Daha önce hiç Linux programı derlemediyseniz, önce bazı kavramları açıklığa kavuşturalım:
tar: (tape archiver) birden fazla dosyayı tek dosya haline getirir ve sıkıştırır. Teyplere yedekleme amacıyla geliştirilmiştir. tar dosyaları sıkıştırılmışsa uzatması .gz, değilse .tar olur.
gcc: GNU'nun C derleyicisidir. İnsan tarafından okunabilen kaynak kodlarını makina tarafından okunabilen nesne (object) dosyalarına dönüştürür. C programlama diliyle yazılmış kaynak kodları içeren dosyaların uzantını .c olur. Nesne dosyalarının adının uzantısı genellikle .o olur. Derleyici başlık (header, uzantısı .h olan) dosyalarını bulamazsa derleme hatası verir.
make: henüz derlenmemiş kaynak dosyalarını derleyen yardımcı bir programdır. make, derleme talimatlarını Makefile adlı bir dosyadan alır.
ld: GNU'nun bağlayıcı (linker) programıdır. Nesne dosyalarını ve kitaplık denen dosyaları birbirine bağlayarak ortaya çalıştırılabilir bir program dosyası çıkartır. Genellikle Makefile'ın içinde linker'ın çalıştırılması talimatı bulunur ve sizin bu programı kullanmanız gerekmez.
ldconfig : paylaşılan kitaplık dosyalarını (shared librari) arar. Bu dosyalardan birden fazla program tarafından paylaşılır, ve dosya adlarında .so bulunur.
./configure : C derleyecisi ve header dosyalarının nerede olduğunu araştırır, ve vardığı sonuca göre Makefiles dosyasında değişiklik yapar.
PHP, bir Unix/Linux sisteminde müstakil yorumlayıcı veya Apache Web sunucusunun bir modülü olarak çalışmak üzere derlenebilir. PHP, müstakil yorumlayıcı olarak kurulduğunda, Web sunucusu, her ihtiyaç halinde PHP yorumlayıcısının bir örneğini çalıştırır. Bu, bir süre sonra Web sunucusunun bulunduğu işletim sisteminin yükünün artmasına ve işleyişinde yavaşlamaya yol açabilir. Oysa PHP, sunucunun bir modülü olarak kurulduğunda, bu sakınca ortaya çıkmaz. (Bu özelliği ile PHP, klasik CGI/Perl'ün çalışma tarzından ayrılır, ASP'nin ve ColdFusion'ın çalışma tarzına yaklaşır.) Bununla birlikte kötü niyetle veya beceriksizce yazılmış PHP programları modül olarak kurulmuş PHP'yi çökertirlerse, Web sunucusunu da çökertmiş olurlar; oysa müstakil PHP yorumlayıcı çökerse, Web sunucusuna bir şey olmaz.
Burada yapacağımız kurulum işlemi sırasında Linux kurulu olan bilgisayarımıza Apache Web sunucu programını, bu sunucunun kullanacağı güvenli Socket katmanını sağlayacak Mod_SSL programını, bu programın gerektirdiği OpenSSL aracını, MySQL veritabanı sunucusunu ve PHP Scripting dilini kurmuş olacağız.
PHP'yi Linux ortamında Apache Web sunucusuna modül olarak kurmak için sırasıyla şu işlemleri yapmamız gerekir (Sisteminizde gzip veya gunzip ile gcc and GNU make kurulu olduğunu varsayıyorum):
1. Sisteminizi root olarak başlatın ve sıkıştırılmış olarak alacağınız PHP ve Apache dosyalarını geniş yer olan geçici bir dizinde açın, ve o dizine gidin. Sözgelimi, Apache'nin tar-zip olarak sıkıştırılmış kaynak dosyalarının tmp adlı dizinde olduğunu varsayalım:
# cd /tmp
# gunzip –c apache_1.3.12.tar.gz | tar xf –
Burada, indirdiğiniz Apache sürümü farklı ise onun adını yazacaksınız. Şimdi Apache'yi açtığınız klasöre gidin ve buradaki configure dosyasını çalıştırın:
# cd apache_1.3.12
# ./configure --prefix=/usr/local/apache
Buradaki örnekte Apache'yi /usr/local/apache dizinine koyduğumuza dikkat edin. Bu dizini, bir çok kurulumun varsayım olarak arayacağı dizin olduğu için tercih ediyoruz. Ama isterseniz siz Apache'yi başka dizine de kurabilirsiniz.
2. Sıra MySQL veritabanı sunucusunda. Linux'ta root oturumunda iken sıkıştırılmış dosyaları indirdiğiniz geçici dizine geçin ve dosyaları açın; sonra oluşturulan dizine giderek, configure komutu ile veritabanı sürücüsünü yapılandırın:
# cd /tmp
# gunzip -dc mysql-3.22.32.tar.gz | tar xvf -
# cd mysql-3.22.32
# configure --prefix=/usr/local/mysql
Şimdi make komutu ile binary dosyalarını oluşturarak, ve sisteme yükleyelim:
# make
# make install
MySQL'in kullanım izinlerini belirlememiz gerekir. Aşağıdaki komutları yazarken "parola" kelimesi yerine vermek istediğiniz parola kelimesini yazmanız gerekir:
# scripts/mysql_install_db
# cd /usr/local/mysql/bin
# ./safe_mysqld &
# ./mysqladmin -u root password 'parola'
Kurulum işleminin başarılı olup olmadığını sınamak için, kurulum sırasında oluşturlan örnek veritabanı dosyalarını bulunup bulunmadığını soruşturabilir ve kendimiz yeni bir veritabanı oluşturabiliriz. Bunun için şu komutu yazalım:
# BINDIR/mysqlshow -p
# mysql -u root -p
Sistem "Enter password:" karşılığını verdiğinde, yukarıda kullanım izinlerini belirlerken yazdığınız parolayı yazın; MySQL sunucusu çalışacak ve size kullanıcı izinlerinin bulunduğu "mysql" ve sınama amacıyla oluşturulan "test" adlı iki veritabanının bulunduğunu bildirecektir. Şimdi kendi veritabanımızı oluşturalım. MySQL sunucu komut istemcisi satırına şunu yazın (Bilgisayarın vereceği karşılıklardan ayırt etmek için kendi yazdıklarımızı koyu renkle gösteriyoruz):
mysql> create database deneme;
Sunucu "Query OK, 1 row affected (0.00 sec)" şeklinde karşılık verecektir. Şimdi bu veritabanını seçerek içinde deneme adlı ve içinde "no" ve "isim" adlı iki alan bulunan bir tablo oluşturalım (MySQL komutları büyük harf-küçük harf ayrımı yapmaz; komutlardan sonra noktalı virgül konur). Burada koyu renkle gösterilen satırlar ve işaretler bize aittir:
mysql> use deneme;
Database changed
mysql> CREATE TABLE books (
-> no int(3) not null auto_increment,
-> isim char(50) not null,
-> unique(no),
-> primary key(no)
-> );
Query OK, 0 rows affected (0.00 sec)
Bakalım tablomuz başarılı şekilde oluşmuş mu?
mysql> show tables;
mysql> describe deneme;
Field Type Null Key Default Extra
no int(3) PRI 0 auto_increment
isim char(50)
2 rows in set (0.00 sec)
Çok güzel! Hem MySQL'i kurmuş, hem de ilk tablomuzu oluşturmuş bulunuyoruz. MySQL komutlarını daha ayrıntılı öğrenebilmek için MySQL'in http://www.mysql.com adresindeki sitesini ziyaret edebilirsiniz. Şimdilik MySQL'den çıkalım ve kuruluma devam edelim.
3. Sıra geldi PHP'ye! PHP kaynak dosyasının bulunduğu geçici dizine geçin, ve dosyaları açın; sonra açılan dosyaların bulunduğu dizine gidin:
# gunzip -c PHP-4.0.1pl2.tar.gz | tar xf -
# cd PHP-4.0.1pl2
Şimdi configure dosyasını çalıştıracağız; bu komutun bir çok opsiyonu vardır; bunların tümünü görmek istiyorsanız, "configure --help" komutunu verebilirsiniz. Biz sadece PHP'ye MySQL ve Apache opsiyonlarını eklemekle yetineceğiz:
# ./configure --with-mysql=/usr/local/mysql \
--with-xml \
--with-apache=../apache_1.3.12 \
--enable-track-vars
Oluşan binary dosyalarını program dosyasına çevirerek, yükleyelim:
# make
# make install
Oluşan ini dosyasını lib dizinine koplayalım:
# cp PHP.ini-dist /usr/local/lib/PHP.ini
PHP.ini dosyasındaki bir çok özelliği değiştirerek, PHP'nin çalışma tarzını ayarlayabilirsiniz; örneğin şu satırı ekleyerek, PHP'nin azamî çalışma süresini arttırabilirsiniz:
max_execution_time = 60;
Güvenli socket ve Internet Erişimi Katmanı
Kuracağınız Web sunucusu gerçek Internet'e açılacaksa, sisteminize Mod_SSL yeteneğini kazandırmanız gerekir. Bu sistemin rsaref-2.0 adında bir eki vardır; ancak Amerika dışında kurulan Web Sunucularda rsaref-2.0 ekinin kurulması gerekmez. Apache sunucusunu sadece PHP dosyalarınızı sınamak amacıyla kendi bilgisayarınıza kuruyorsanız, Mod_SSL kurmak şart değildir.
Bu işlemi yapmak zorunda iseniz, önce http://www.openssl.org/ adresinden openssl-0.9.1c.tar.gz adlı dosyayı, http://www.modssl.org/ adresinden de mod_ssl-2.6.5-1.3.12.tar.gz dosyasını indirin. Sonra sırasıyla şu işlemleri yapabilirsiniz:
# gunzip -dc openssl-0.9.5c.tar.gz | tar xvf -
# cd openssl-0.9.x
#./config --prefix=/usr/local/ssl \
-L`pwd`/../rsaref-2.0/local/rsaref -fPIC
# make
# make test
# make install
# cd ..
Şimdi Mod_SSL modülünü Apache ile kullanılacak şekilde kuralım:
[...ISS'ler buraya arzu ettikleri diğer opsiyonları ekleyebilirler..]
# make
Bu noktada sistem binary dosyaların oluşturulduğunu ve kurulumun gerekli güvenlik sertifikalarını istediğini bildirecektir. Sertifika oluşturma konusunda fazla bilgi için, http://www.modssl.org/docs/2.6/ssl_faq.html#ToC25 adresine bakabilirsiniz.) Diyelim ki sadece ISS'in yeri, firma adı ve bir iki diğer bilgiden oluşan özel bir sertifika oluşturmakla yetineceksiniz. Bunun için şu komutu girin ve sistemin soracağı sorulara cevap verin:
# make certificate TYPE=custom
Şimdi Apache'yi yeniden kurabiliriz:
# make install
Herşey yolunda gittiyse, sistem "You now have successfully built and installed the Apache 1.3 HTTP server," şeklinde başlayan uzun bir mesaj verecektir. Bu durumda Apache sunucusu şu komutla başlatılabilir:
/usr/local/apache/bin/apachectl start
Apache'yi güvenli iletişim katmanı desteği ile başlatmak istiyorsanız şu komutu yazın:
/usr/local/apache/bin/apachectl startssl
Bu işlemleri başarıyla bitirmiş olsak bile sistemin çalıştığını kontrol etmemiz gerekir. Önce Apache'nin çalıştığından emin olalım. Bunun için önce Apache'nin yapılandırılmasına PHP'nun eklendiğinden emin olmamız gerekir. Kurulumu buradaki gibi yaptı iseniz /usr/local/apache/conf dizininde bulunan httpd.conf dosyasını açın; ve "addtype for PHP4" satırların önündeki yorum (#) işaretlerini kaldırın; yani bu satır yorum olmaktan çıkıp yapılandırma komutu olsun:
#AddType application/x-httpd-PHP .PHP
#AddType application/x-httpd-PHP-source .PHPs
şeklindeki satırları şu şekle getirin:
AddType application/x-httpd-PHP .PHP
AddType application/x-httpd-PHP-source .PHPs
Şimdi Apache sunucusunu çalıştırabilir ve PHP desteğinin bulunup bulunmadığını sınayabilirsiniz:
# cd /usr/local/apache/bin
# ./apachectl configtest
Syntax OK
# ./apachectl start
./apachectl start: httpd started
"httpd started" ifadesi bize Apache'nin çalıştığını gösteriyor. Şimdi Browser'ınızı açın ve HTTP sunucusu olarak Apache'nin adresini yazın. Bu, bilgisayarınızın Domain adıdır; Apache'nin kurulu olduğu bilgisayarın IP numarasını da yazabilirsiniz.
Şimdi, bir düzyazı dosyasına şunları yazın:
<? PHPinfo(); ?>
Dosyayı PHP.PHP adıyla Apache'nin Web sunucu için kök dizin saydığı klasöre kaydedin. Browser'ınızın URL adresi alanına sunucu adıyla birlikte dosyanın adını yazın.
Aldığınız sonuç, PHP'nin sistem ve sunucu hakkında ayrıntılı raporu ise, kendi kendinizi kutlayabilirsiniz: hem Apache sunucu, hem de PHP çalışıyor!
Windows-PWS ve IIS
PHP'yi Windows 95/98/NT/2000 işletim sistemlerinden biri ile çalışan bilgisayara kurmak için önce http://www.PHP.org adresinden PHP-4.0.1pl2-Win32.zip veya daha ileri sürümdeki zip dosyasını almamız gerekir. Bu dosyayı açın ve içindekileri sözgelimi c:\PHP dizinine kopyalayın. (Dizini oluştururken "PHP," "PHP" veya "PHP" yazdığınıza dikkat edin!)
Daha önce Wihdows sistemine PHP 3.x kurmuş olanlar PHP 4.0'ün kurulumumu biraz farklı bulacaklardır. Bu, daha önce PHP kişisel ve Internet amaçlı Web sunucuda (PWS veya IIS) müstakil bir CGI programı olarak çalışırken şimdi buna ek olarak (tıpkı ASP gibi) DLL yoluyla, bir ISAPI modülü olarak çalışmasının sağlanmış olmasından kaynaklanıyor.
PHP'yi Windows 95 veya NT4.0 sisteminde kurulu bir PWS veya IIS için kuracaksınız, önce bazı önlemler almanız gerekiyor. NT 4.0 sistemlerinde IIS 4.0'ün bulunduğu Option Pack'in kurulması şart. Windows 95 sistemlerinde ise önce DCOM bileşenlerinin günceleştirilmesi gerekiyor. Bu dosyayı, http://download.microsoft.com/msdownload/dcom/95/x86/en/dcom95.exe adresinden alabilirsiniz.
PHP'yi müstakil çalışan CGI programı olarak kullanmayı düşünseniz bile daha önceki sürümlerinden farklı olarak bazı DLL dosyalarının Windows dizininde sistem alt-dizinine kopyalanması gerekir. Açtığınız Zip dosyasından çıkan ve C:\PHP dizinine kopyaladığınız dosyalar arasında bulunan MSVCRT.DLL ve PHP4TS.DLL adlı dosyaları Windows 9x sistemlerinde WINDOWS dizininde SYSTEM, NT/2000'de ise WINNT dzininde SYSTEM32 dizinine kopya edin. (Windows, MSVCRT.DLL dosyasının kullanılmakta olduğu bildirerek, kopyalamayı reddederse, kopyalamaya gerek yok demektir.)
IIS 4.0 ve 5.0
Windows NT/2000'e kurulu olan IIS 4.0 veya 5.0'e PHP desteği kazandırmak için, önce yukarıdaki gibi DLL dosyalarını gerekli yere kopyalayın. Açtığınız Zip dosyasından çıkmış olan PHP.ini-dist isimli düz yazı dosyasını Notepad ile açın ve "extension_dir=" satırını bularak, karşısındaki "./" yazısını silip yerine PHP dosyalarını kopyaladığınız dizinin adını (örneğin C:\PHP) yazın. PHP dizinin adını doğru yazdığınızı kontrol etmekte daima yarar vardır! Sonra ";browscap =" satırını bulun ve önündeki noktalı virgülü kaldırarak karşısındaki "extra/browscap.ini" kelimelerini c:\Winnt\browscap.ini olarak değiştirin. Bu dosyayı, PHP.ini adıyla Winnt dizinine kaydedin. (Windows dizininin Winnt adını taşıdığını varsayıyorum. Sizin Windows dizininiz başka ise, gerekli düzeltmeyi yapmanız gerekir.)
Browser Yetenek Dosyası: Browscap.ini
Windows sistemine kurulu bir Web Sunucu programına (PWS, IIS veya Apache Win32) PHP yeteneği kazandırabilmek için PHP'nin talep sahibi Browser'ın yeteneklerini bir dosyadan okuması gerekir. Bu dosyanın adı browscap.ini dir.
Internet'te http://asptracker.com/browscap.zip dosyasını alarak açın ve çıkacak "browscap.txt" dosyasının adını "browscap.ini" olarak değiştirerek Windows/Winnt klasörüne kopyalayın.
Internet Services Manager'ı açın; bu araç, NT 4.0'te Start menüsünde Programs/Option Pack'te, 2000'de ise Control Panel/Administrative Tools'dadır. Açılacak pencerede muhtemelen Default Web Server adını taşıyan Web sunucusunun adını sağ tıklayın:
Açılan listede Properties maddesini; açılan kutuda Home Directory sekmesini seçin; Configuration düğmesini tıklayın ve yeni bir Application Mappings satırı eklemek üzere, Executable kutusuna PHP4isapi.dll dosyasının tam yolunu ve adını (örneğin C:\PHP\ PHP4isapi.dll); Extension kutusuna ise .PHP yazın (IIS 4.0'te Method exclusions kutusunu boş bırakın) ve Script engine kutusuna işaret koyun.
ISAPI Filters sekmesini seçin. Add düğmesini tıklayarak yeni bir ISAPI filtresi kaydı yapın. Açılacak kutuda filtre adı olarak PHP, yol olarak da PHP4isapi.dll dosyasının bulunduğu dizinin yolunu (örneğin C:\PHP\ PHP4isapi.dll) yazın.
IIS'i tamamen durdurun; ama bunun için sadece Internet Services Manager'daki Stop düğmesini tıklamak yetmez; komut istemci (MSDOS Prompt) penceresinde net stop iisadmin yazın. Windows, bu servisin bağlı olduğu diğer bazı hizmetlerin de durdurulacağını bildirince "Y" yazın ve Enter'a basın. Şimdi IIS'i tekrar başlatmak için aynı pencerede net start w3svc yazın. Artık IIS'iniz PHP anlar hale gelmiş olmalı. Bunu, hemen sınayalım. Notepad veya bir başka düzyazı programıyla şunları yazın:
<? PHPinfo(); ?>
Dosyayı PHP.PHP adıyla IIS'in kök dizin saydığı klasöre kaydedin. Browser'ınızın URL adresi alanına sunucu adıyla birlikte dosyanın adını yazın.
Bravo! İşte yeni bir dil öğrenmiş Web sunucuya sahip oldunuz.
PWS 4.0
Windows'un 95/98/SE/Me türlerine kişisel Web sunucu programı olarak Personal Web Server (PWS 4.0) kurulmalıdır. PHP Zip dosyasından çıkacak DLL'leri Windows dizininde System klasörüne kopyaladıktan sonra, Zip dosyasından çıkmış olan PHP.ini-dist isimli düzyazı dosyasını Notepad ile açın ve "extension_dir=" satırını bularak, karşısındaki "./" yazısını silip yerine PHP dosyalarını kopyaladığınız dizinin adını (örneğin C:\PHP) yazın. PHP dizinin adını doğru yazdığınızı kontrol edin! Sonra ";browscap =" satırını bulun ve önündeki noktalı virgülü kaldırarak karşısındaki "extra/browscap.ini" kelimelerini c:\Windows\browscap.ini olarak değiştirin. Bu dosyayı, PHP.ini adıyla Windows dizinine kaydedin. Daha önceki sayfalarda göreceğiniz şekilde Browscap.ini dosyasının dosyasını Windows dizinine kopyalamış olmanız gerekir. (Windows dizininin Windows adını taşıdığını varsayıyorum. Sizin Windows dizininiz başka ise, gerekli düzeltmeyi yapabilirsiniz.)
Şimdi, açtığınız PHP Zip dosyasının içinden çıkan PWS-PHP4.reg adlı dosyayı bir düzyazı programıyla, örneğin Notepad ile açın. ".PHP"="[PUT PATH HERE]\\PHP4isapi.dll" yazılı satırı PHP dosyalarını koyduğunuz dizine göre, örneğin şöyle değiştirin:
".PHP" = "C:\\PHP\\PHP4isapi.dll"
Burada çok dikkat etmeniz gereken nokta, ters-bölü işaretlerinin başka yerlerde normal olarak yazdığımız gibi bir adet değil, iki adet olmasıdır. Dosyayı kaydettikten sonra, iki kere tıklayın ve Windows'un Registry'de değişiklik yapmayı isteyip, istemediğinize ilişkin sorusuna Evet yanıtını verin. Tamaam! Sizin de PHP bilen bir PWS'iniz oldu. Ama bunu bir sınayalım. Ve bunu bir Merhaba Dünya programı ile yapalım ki, gelenek bozulmasın!
Düzyazı programınızla şu metni merhaba.PHP adıyla PWS'in Web için kök dizin saydığı (muhtemelen C:\Inetpub\wwwroot) klasöre kaydedin:
<html>
<?PHP
echo ("Merhaba Dünya!");
?>
</html>
Sonra Personal Web Manager kutusunda, Ana başlıklı bölümde, Yayımlama kısmındaki "http://" diye başlayan ve kişisel Web sunucunuzun adı ile devam eden köprüyü tıklayın. Varsayılan Browser'ınız, kişisel Web sunucunuzun ana sayfasını açacaktır. Browser'ın URL adres bölümüne, merhaba.PHP yazın ve klavyede Enter tuşuna basın. Eğer gerçekten PWS'iniz, PHP öğrenmişse, size ve dünyaya merhaba diyecektir.
Windows'da Apache!
NT sisteminizde ISS değil de Apache for Win 32 Web Server programını çalıştırıyorsanız, sürümüne göre httpd.conf veya srm.conf dosyasına şu ekleri yapmanız gerekir:
ScriptAlias /PHP3/"c:/path-to-PHP-dir/"
AddType application/x-httpd-PHP3 .PHP3
Action application/x-httpd-PHP3"/PHP3/PHP.exe"
Windows'da MySQL
PHP, Windows ortamında, Windows'un ODBC sürücülerini kullanarak, sürücüsü bulunan bütün veritabanlarına ulaşabilir. Ancak Windows ortamında geliştirseniz bile, Web sitenizi, Unix tabanlı ve ODBC-uyumlu olmayan bir sunucuya gönderebilirsiniz. Bu durumda sayfalarınızda kullanacağınız verileri muhtemelen MySQL aracılığıyla veritabanından çekeceksiniz demektir. Bu yüzden Windows sisteminize MySQL kurmak ve veritabanlarını bu araçla geliştirmeniz yerinde olur. Unix/Linux ortamında ücretsiz olmakla birlikte MySQL, Windows için bedeli paylaşımlı (shareware) olarak edinilebilir. Benioku dosyasında belirtildiğine göre, programı eğitim amacıyla ve 30 günü aşmamak kaydıyla kullanıyorsanız, ücret ödenmesi gerekmiyor. Diğer durumlarda TCX firmasının Internet'te http://www.tcx.se adresindeki sitesindeki formları doldurarak lisans alınması gerekiyor. Bu programı, MySQL'in http://www.mysql.com/downloads/ adresinden edinebilirsiniz. Bu adresteki mysql-shareware-3.22.34-win.zip dosyasını alarak, bir geçici dizinde açın. (Sisteminiz gerçek Internet sunucusu olarak ticarî amaçlı hizmet sağlayacaksa şu dosyayı almanız gerekir: http://www.mysql.com/Downloads/MySQL-3.23/mysql-3.23.21-win-src.zip) Shareware sürümünü içeren dosyayı açtığınızda ortaya çıkacak setup.exe programı MySQL'i kuracaktır.
MySQL Server'ın Windows'da da tıpkı Linux'ta olduğu gibi çalıştırılması ve durdurulması gerekir. MySQL'in paylaşım sürümünü kullanmak için Windows sistemlerinde mysqld-shareware.exe programını çalıştırmanız gerekir. DOS komut istemcisini açın ve "C:/mysql/bin" dizinine giderek, sırasıyla şu komutları verin:
mysqld-shareware
mysqlshow
mysqlshow -u root mysql
mysqladmin version status proc
Şimdi MySQL server çalışıyor ve biraz sonra PHP yoluyla kişisel Web Server'ınıza hizmet vermeye hazır demektir. Bu komutları icra ettiğiniz sırada bir hata mesajı ile karaşılaşırsanız, MySQL'in kuruluşunda hata yapmış olabilirsiniz. DOS ekrarında test ve MySQLl veri tabanlarının varlığını ve hizmete girdiğini gösteren mesajlar görürseniz, MySQL güzelce çalışıyor demektir. Bunu bir de Browser ile ve PHP yoluyla sınayalım:
Yukarıda IIS'e PHP desteği kazandırma çalışmaları sırasında oluşturmadı iseniz, düz yazı programınızda şu tek satırı yazın; php.php adıyla, kişisel Web'inizin kök dizinine kaydedin:
<? PHPinfo(); ?>
Browser'ınızı açın; URL hanesine örneğin http://localhost/PHP.PHP3 yazın. Açılacak sayfada iki şeye dikkat edin: MySQL ve ODBC bölümleri var mı? MySQL bölümü varsa; kendinizi yeniden kutlayın! ODBC bölümü yoksa, muhtemelen sisteminizde Microsoft'un Open Database Connectivity (Açık Veribanı Bağlantısı) sürücüleri kurulu değil demektir. (Windows'da Denetim Masası'nda ODBC simgesini görmüyorsanız, MS'un sitesinden gerekli kur programını indirmeniz gerekebilir. Linux'ta ise MyODBC programı ile bu imkanı kazanabilirsiniz.)
Bir kere daha tekrar etmek gerekirse, PHP ile veritabanına dayanan sayfalar yapmak için mutlaka ve sadece MySQL sürücülerini kullanmak gerekmez. Bunun yerine MS'un ODBC sürücülerini kullanabilirsiniz. Ancak Web sitenize evsahipliği yapan firmanın size ODBC desteği verip vermediğini öğrenmeniz gerekir. Aslında aynı şekilde, evsahibi firmanın MySQL desteği verip vermediğini de öğrenmek zorundasınız. (PHP ile MS-ODBC sürücülerini kullanabilmek için Andrew Stopford'un ASPToday sitesindeki http://www.asptoday.com/articles/20000202.htm yazısında geniş bilgi bulabilirsiniz.)
Geçmiş olsun. Bana sorarsanız, PHP ile dolu yeni bir hayata başlamak için en önemli adımı attınız. Bundan sonrası, sadece PHP dilini öğrenmekten ibaret. Dilin üretecilerinden Zeev Suraski, bu yılın başında İsrail'de yapılan ilk uluslararası PHP Konferansı'nda "PHP öğrenmek zor mu?" diye soran bir bilgisayar meraklısına şu cevabı veriyordu: "Bir haftadan fazla zaman ayırmanız gerekiyorsa, sizin için zor demektir!"
Bu forumda yeni başlıklar açamazsınız Bu forumdaki başlıklara cevap veremezsiniz Bu forumdaki mesajlarınızı değiştiremezsiniz Bu forumdaki mesajlarınızı silemezsiniz Bu forumdaki anketlerde oy kullanamazsınız
Arama
Rütbeliler
Profil
Giriş
